Cis

Cis pospolity (Taxus baccata )
 – gatunek wiecznie zielonego iglastego drzewa
 lub dużego krzewu z rodziny cisowatych.
Występuje naturalnie w Europie;
 na północy do południowej Skandynawii,
 na wschodzie do Iranu (w Azji) oraz w północnej Afryce (Algieria).

Niewysokie drzewo, o wysokości zwykle do 15 m,
lub krzew o wysokości do 3-4 m.
Korona ciemnozielona, zwykle jajowato-stożkowata,
 u starych drzew lub osobników krzewiastych nieregularna.
 Formy krzewiaste pojawiają się najczęściej
w wyniku wczesnej straty pędu wierzchołkowego
i zastąpienia go kilkoma innymi.
 Pień z reguły obficie, nieregularnie ugałęziony,
 o korze wiśniowo-szarej lub ciemnobrunatnej,
 później rdzawoszarej, łuszczącej się cienkimi płatami.
 Młode pędy przez 2-4 lata pozostają zielone.

Zimozielone igły, spłaszczone,
 o długości 2 - 3 cm i szerokości ok. 2 mm,
 lekko wygięte, niekłujące, miękkie,
 osadzone na krótkim, cienkim ogonku.
 Górna strona - ciemnozielona, błyszcząca,
spodnia - znacznie jaśniejsza, matowa.
 Brak białych pasków oraz przewodów żywicznych.
 Bez zapachu.
 Igły na pędzie rozłożone dwustronnie grzebieniasto lub skrętolegle.
 Pozostają na pędzie przez 6 - 8 lat.
Roślina dwupienna. Kwitnie w okresie od lutego do maja.
 Nasiona dojrzewają od sierpnia do listopada.
    Brązowe, kuliste, ostro zakończone, otoczone charakterystyczną czerwoną,
 kubkowatą osnówką. Dojrzewają od września do października.
Dostarcza pokarmu ptakom (m.in. kowalik, rudzik)
 i ssakom (m.in. sarna, wiewiórka, zając).

Gatunek objęty jest ścisłą ochroną gatunkową.
Jest gatunkiem najwcześniej objętym ochroną w Polsce,
 bowiem chroniony jest od 1423 roku.
Ochrona została wówczas ustanowiona na mocy statutu warckiego,
 wydanego przez króla Władysława Jagiełłę,

 który chciał ograniczyć eksport drewna cisowego
 będącego surowcem do wyrobu bardzo dobrej jakości łuków.
 Ograniczenie wprowadzono z obawy o całkowite wyginięcie cisu pospolitego.
Cis był ceniony jako źródło cennego drewna.
 Drewno jest twarde i trwałe, wąskosłoiste,
 z wąskim, żółtym bielem i ciemnobrunatną twardzielą.
Jest najbardziej zbite, najbardziej sprężyste
 i najtrudniej łupiące się ze wszystkich europejskich gatunków drewna.
 Nie posiada kanalików żywicznych.
 Drewno cisa od najdawniejszych czasów było stosowane do wyrobu broni.
 Ze względu na dużą giętkość w średniowieczu

 z drewna cisu wykonywane były łuki.
Cis wykorzystywany był również w meblarstwie i rzemiośle artystycznym.

 Cis jest często sadzony w ogrodach i parkach.
 Jest stosunkowo odporny na zanieczyszczenia powietrza.
Spotyka się przy tym wiele odmian uprawnych o zróżnicowanym pokroju,
 wzroście i ubarwieniu (od ciemnej zieleni igieł po złoty).

Cis pośredni (Taxus × media)
 – gatunek pochodzenia mieszańcowego należący do rodziny cisowatych.
 Jest to mieszaniec cisu japońskiego i pospolitego otrzymany
 w Hunnewell Pinetum w Stanach Zjednoczonych około 1900 r.
 W uprawie rozpowszechnione są odmiany,

 często rozmnażane i sadzone także w Polsce.

Cis pośredni (Taxus × media) 'Wojtek'
- Polska odmiana formy kolumnowej;
 jest wielopędowym krzewem ozdobnym o wąskim pokroju,
 tworzącym proste, lekko rozszerzające się ku wierzchołkowi słupy.
 Odmiana charakteryzuje się dosyć wolnym tempem wzrostu,
 po 10 latach uprawy osiąga około 2 metry wysokości.
 Wszystkie pędy są wzniesione, wyprostowane i sztywne,
 odporne na wyleganie pod ciężarem śniegu
lub na skutek silnych podmuchów wiatru.

 Ciemnozielone, błyszczące igły, o długości 2-3 centymetrów,
okalają pędy promieniście.
Cisy należą do roślin rozdzielnopłciowych, dwupiennych.
Na jednych osobnikach tworzą się wyłącznie kwiaty męskie,
zaś na innych wyłącznie kwiaty żeńskie.
Cis pośredni -'Wojtek' jest klonem męskim,
 stąd w przeciwieństwie do odmian żeńskich,
 nie tworzy nasion z czerwonymi osnówkami.
 Cis pośredni jest łatwiejszy w uprawie od cisa pospolitego
 przede wszystkim ze względu na niższe wymagania wilgotnościowe
 oraz większą mrozoodporność.

Roślina długowieczna,
ze względu na regularny pokrój i powolne tempo wzrostu nie wymaga cięcia,
gdy zajdzie taka potrzeba pędy można skracać,
ale w tym sezonie zimowym bardzo mało jest słońca i dużego mrozu,
(lubi przypiec południowe słońce staruszka,

 jest moją pierwszą posadzoną rośliną i drugi raz przesadzaną),
cięcie nie będzie potrzebne (mam taką nadzieję?).

Zimy takiej się nie spodziewałam, co prawda bardzo dużo opadów śniegu,
 ale za to o wiele mniej siarczystego mrozu niż w ubiegłym roku.
Pozostaje cierpliwie czekać na wiosenne niespodzianki!

Pozdrawiam Was wszystkich uśmiechem zimowym,

słonecznym, jasnym, radosnym.
Niech jego ciepło nastrój zmieni szczęśliwie do wiosny.