sobota, 2 lutego 2013

Jałowiec

Jałowiec (Juniperus )
 – rodzaj roślin iglastych należący do rodziny cyprysowatych.
 Rodzaj należy obok sosen do najbardziej
 rozpowszechnionych przedstawicieli iglastych na Ziemi.
To jeden z ok. 70 gatunków zimozielonych wolno rosnących krzewów iglastych,
 rzadziej drzew o bardzo nisko rozgałęzionym pniu i zależnej od odmiany,
 zwykle kolumnowej, stożkowej lub płożącej koronie.
 Wykazuje bardzo dużą zmienność form.
Rośnie głównie na półkuli północnej,
 lecz obejmuje swym zasięgiem także góry obszarów przyrównikowych.
Polsce w warunkach naturalnych występują 3 gatunki:
  jałowiec pospolity, jałowiec sabiński, jałowiec halny.

Jałowiec pospolity (Juniperus communis)
 – gatunek zawsze zielonego krzewu
 lub drzewa należący do rodziny cyprysowatych.
 Występuje na półkuli północnej od południowych krańców Arktyki
 po ok. 30°N w Europie, Azji i Ameryce Północnej.
Krzew ten występuje na terenie całego kraju
 na glebach piaszczystych w borach sosnowych jako podszyt,
 występuje też na pastwiskach,
 wrzosowiskach i nieużytkach gdzie las został wyniszczony.
 Porasta wapienne zbocza. Może osiągnąć wiek do 100 lat.
Jałowiec pospolity to zimozielony, wolno rosnący krzew o wysokości do 6 metrów,
 w formie drzewiastej nawet do 12 metrów.
 Ma bardzo nisko rozgałęziony pień
 i zależnie od odmiany kolumnową lub stożkową koronę.
 Konary i gałęzie niezbyt grube, u form kolumnowych stromo rozniesione do góry.
Jałowiec posiada rozbudowany i głęboki system korzeniowy.
Kwiaty( IV-VI) - jałowiec jest rośliną dwupienną
 o kwiatach rozdzielnopłciowych, wiatropylnych.
  Nagonasienna, która nie tworzy owoców,
ich odpowiednikiem jest szyszkojagoda.
 U jałowca jest to kulista, wielkości ziarna grochu,
ciemnoniebieska (przed dojrzeniem zielona)
 pokryta woskowatym nalotem kuleczka,
 zbudowana z trzech nasion otoczonych przez zamkniętą, mięsistą osówkę.
Szyszkojagoda osadzona jest na krótkiej szypułce, jest mało soczysta,
 ma nieprzyjemny smak, dojrzewa dopiero do dwóch lub trzech latach w jesieni.
 Dzięki mięsistej, zabarwionej osówce, szyszkojagody są chętnie zjadane przez ptaki,
 które w ten sposób roznoszą nasiona.
Lecznicze właściwości jałowca cenione były już w starożytności.
 W tym celu wykorzystywano szyszkojagody, liście i samo drewno.
 Medycyna naturalna zaleca stosowanie jałowca w takich chorobach,
 jak artretyzm, cukrzyca i nadczynność tarczycy.
 Leki z jałowca można przyrządzać na wiele sposobów:
 jako napary, wyciągi wodne i nalewki, syropy,
 wino i piwo jałowcowe czy nawet powidła.
Szyszkojagody są bardzo bogate w cukry, zawierają sporo soli mineralnych,
 kwasów organicznych i olejków eterycznych.
Jałowiec zawiera silną antywirusową substancję,
 która blokuje namnażanie wielu różnych wirusów,
 w tym wirusów, które wywołują grypę i opryszczkę.
Drewno – jest czerwonawe, twarde i wytrzymałe,
 wyjątkowo trwałe w kontakcie z glebą. Aromatycznie pachnie,
używane w tokarstwie i rzeźbiarstwie.

Jałowiec sabiński (Juniperus sabina)
 – gatunek krzewu iglastego należący do rodziny cyprysowatych.
 Inne nazwy zwyczajowe: jałowiec sawina, jałowiec sawiński.
Jego ojczyzną są góry południowej Europy oraz Azji Mniejszej,
Azji Środkowej i Kaukazu a także Afryka Północna.
W Polsce występuje jako relikt, na nasłonecznionych,
 trudno dostępnych, południowych stokach.
Potwierdzone stanowiska znajdują się tylko w Pieninach Centralnych:
 na skałach Facimiecha, Głowa Cukru i Piecki.
 W Polsce roślina bardzo rzadka,
 to płożący się nisko po ziemi,
silnie rozgałęziony na boki krzew (1-3 m).
 Charakterystyczny dla jałowca sawina jest silny
i nieprzyjemny zapach spowodowany obecnością sabinolu.
Cała roślina jest bardzo silnie trująca
 Często natomiast uprawiany jest jako roślina ozdobna.
Nadaje się do ogrodów skalnych, na murki, itp.
 Jest bardzo wytrzymały na niekorzystne warunki środowiska.

 Jałowiec pospolity odm.halna (j.halny)
-( Juniperus communis var.alpina (Suter.)).
 Naturalnie występuje w wysokich górach,
 w Polsce duże skupiska występują m.in. w Tatrach, Sudetach i na Babiej Górze,
 ponadto występuje w Górach całej Europy, na Uralu, w Alpach i Pirenejach,
 ponadto w Himalajach i górach Ameryki Północnej.
 W Polsce zachowało się jeszcze kilka stanowisk
 jałowca halnego, m.in., w okolicach Ełku na Mazurach,
 gdzie roślina ta występuje jako relikt z epoki lodowcowej.
Przede wszystkim rośnie ponad górną granicą lasów
 w pasie kosodrzewiny na suchych,
 słonecznych i ubogich bez wapiennych zboczach.
 Niski krzew wysokogórski (zwykle 20-50 cm wys.) płożący się,
 tworzący nieraz gęste zarośla.
Jałowiec halny sadzony jest jako roślina ozdobna
 głównie ze względu na ciekawy pokrój i dość szybki wzrost,
dzięki czemu znakomicie nadaje się do sadzenia
 na ogródkach skalnych i na skarpach.


W polskich warunkach klimatycznych można uprawiać
 większość hodowlanych odmian jałowców,
w moim ogrodzie rosną; 
 Jałowiec rozesłany 'Nana' - ( Juniperus procumbens)
- silnie zagęszczony, ścielący się po podłożu, karłowy krzew.


 Charakteryzuje się bardzo sztywnymi,
 grubymi pędami przewodnimi oraz krótkimi,
 wyprostowanymi odgałęzieniami.
 Stosunkowo szerokie i krótkie,
 kłujące igły - niebieskawozielone, jasne i błyszczące,
zimą przybierają lekko purpurową barwę.
 Odmiana bardzo szczelnie pokrywająca grunt, wolno rosnąca,
 osiągająca z czasem ok. 1,5-2 m średnicy i 20-30 cm wysokości.
 Idealna do obsadzania każdej wielkości ogrodów skalnych,
 murków oraz pochyłości terenu i jako krzew zadarniający.
 Wytrzymała na niską temperaturę, preferująca miejsca nasłonecznione.
Jest mrozoodporny, można uprawiać go w całej Polsce.
Roślina dostępna również w formie piennej,
bardzo często jest także formowana na Bonsai.


Niech dobry humor Was nie opuszcza,
 mimo iż ta zima jest jakaś kapryśna!
Pozdrawiam serdecznie 
życząc jak najlepszego zdrowia i nieustającej pogody ducha:)


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz