Bluszcz pospolity

Bluszcz pospolity (Hedera helix) –

 gatunek wiecznie zielonego pnącza należący do rodziny araliowatych (Araliaceae).
 Występuje w całej Europie z wyjątkiem jej północnych krańców i części wschodniej.
Poza naturalnym zasięgiem obejmującym Europę i Azję Mniejszą jest

 gatunkiem inwazyjnym.
Bluszcz pospolity jest gatunkiem śródziemnomorsko-atlantyckim.
W klimacie morskim wspina się wysoko na rozmaite podpory,

 obficie kwitnie i owocuje.
 Im dalej na wschód i północ oraz im wyższa wysokość nad poziomem morza,
 tym częściej rośnie w formie płożącej i tym rzadziej kwitnie.
Kwitnie od września (czasem od sierpnia) do października.
 Po raz pierwszy zakwita dopiero w 8–10 roku życia, 

w stanie dzikim kwitnie nieczęsto,
 tylko osiągnąwszy odpowiedni wiek i w odpowiednich warunkach.
 Owoce dojrzewają w kwietniu i maju następnego roku.
Owoce są niechętnie zjadane przez ptaki, gdyż zawierają żywicę,
 jednak w śnieżne zimy, gdy brak innego pożywienia stają się dla nich cenne.

 

 W tradycjach wielu narodów od dawna obecny jako roślina symboliczna,
 zwłaszcza jako symbol wierności i trwałości życia.
 W starożytności odgrywał ważną rolę w kultach szeregu bóstw egipskich,

 greckich i rzymskich.

 

Bluszcz pospolity występuje w lasach całej Polski, gdzie podlega ochronie prawnej.
Jest jedynym przedstawicielem rodziny araliowatych we florze Polski i jedynym

 w niej pnączem o liściach zimotrwałych.
 W Polsce występuje na całym obszarze, często w części zachodniej i południowej,
 rzadziej w centrum, na Podlasiu i Lubelszczyźnie, 

bardzo rzadko w północnej części Mazowsza i na Suwalszczyźnie.
 Okazy kwitnące spotykane są często na zachodzie, 

zanikają w rejonie doliny Wisły i dalej na wschodzie są już bardzo rzadkie.
Bardzo często zdziczały rośnie w starych parkach i na cmentarzach.

Bluszcz rośnie stosunkowo wolno, poniżej 1 m długości rocznie.
Po rozwinięciu 5 lub 6 liścia roślina zaczyna się pokładać szukając cienia.
Łodyga  pnąca lub płożąca rozrosnąć się może przy pomocy korzeni przybyszowych

 do wysokości 20 m.
Poza systemem korzeniowym rozwijającym się wraz z pojawieniem się siewki,
 na gałęziach wyrastają liczne korzenie przybyszowe (powietrzne, czepne).
 Korzenie te umożliwiają roślinie wspinanie się.

Liście zimozielone, skrętoległe. W młodości owłosione, później nagie.
 Blaszki liściowe z wierzchu ciemnozielone 

z wyraźną siatką jasnożółtych nerwów i błyszczące,

 pod spodem jaśniejsze, matowe.
Liście bluszczu ułożone są tak,

 że nie zasłaniają się one wzajemnie a ich trwałość wynosi 3 lata.

Kwitną zwykle stare okazy wysoko wspinające się

 i w związku z tym dobrze oświetlone.
 Zakwitają także okazy płożące jeśli są dostatecznie stare i dobrze doświetlone.
 Walorem bluszczu jako rośliny miododajnej jest późny termin kwitnienia,
 w czasie którego innych roślin dostarczających

 pożytku pszczołom jest już bardzo niewiele.
Atutem jest też obfite kwitnienie oraz wysoka zawartość cukrów

 w nektarze i łatwo dostępny pyłek.
 Miód bluszczowy jest ciemny i smaczny.

Jako roślina okrywowa pozwala pozbyć się problemu chwastów,

 bowiem tworzy zwarte, jednogatunkowe agregacje.
 Długie pędy można skracać, choć za szczególnie efektowne

 uważane są bluszcze o naturalnym pokroju.
Stare (rosnące w gruncie),

 bezlistne u dołu okazy można przyciąć krótko w celu odmłodzenia.
Cięcia zachowawcze wykonywać należy w marcu.

 Usunąć należy wówczas pędy uszkodzone przez mróz.
Podczas zim niektóre odmiany wrażliwe na mróz należy chronić przed

 niskimi temperaturami (okrywać).
 W przypadku pojawienia się oznak chorób grzybowych

 (okrągławe, brunatne plamy) chore liście należy usuwać i palić.
Bluszcz należy do roślin rzadko zapadających na choroby pasożytnicze

 i rzadko jest atakowany przez szkodniki.

 Bluszcz pospolity uprawiany jest jako roślina doniczkowa, okrywowa, parkowa.
W uprawie jest niewymagający, a jego walory podnosi wielość odmian uprawnych o różnorodnych kształtach i barwach liści,
 sposobach wzrostu i wymaganiach.
W uprawie gruntowej poza roślinami typowymi dla gatunku

 stosuje się w Polsce około 10 odmian.
 Ze względu na wpływ klimatu kontynentalnego w środkowej i wschodniej Polsce

 nadaje się do uprawy raczej tylko jako roślina okrywowa.
 Jako wysokie pnącze do okrywania ścian i drzew zalecany jest w Polsce zachodniej.
Wobec gleby bluszcz jest tolerancyjny, 

jednak najlepiej rośnie na glebach świeżych i próchnicznych.
 Jest jednym z najbardziej cienioznośnych pnączy.
 W surowe zimy może przemarzać (zwłaszcza młode okazy),
 starsze zwykle odbijają z szyi korzeniowej.

 Przykryty warstwą śniegu dobrze zimuje.
Odporność na zanieczyszczenia powietrza czyni go rośliną przydatną

 do uprawy w warunkach miejskich.

Surowcem lekarskim są liście bluszczu - składnikiem liści są kwaśne saponiny trójterpenowe (alfa-hederyna, hederasaponozydy)
 oraz alkaloid - emetyna, flawonoidy (rutyna), fenolokwasy (chlorogenowy, kawowy), beta - karoten, skopolina.
 Wyciągi z bluszczu działają przeciwzapalnie, 

bakteriostatycznie, przeciwobrzękowo, wyksztuśnie,
 rozkurczająco na mięśnie gładkie oskrzeli,

 ułatwiają odkrztuszanie zalegającej flegmy,
 a także mają niewielkie wprawdzie, właściwości przeciwnowotworowe.
 Ponadto działają przeciwgrzybiczo i przeciwłupieżowo.
 Saponiny zawarte w ekstrakcie z bluszczu (zwłaszcza wyciągi z drewna) są surfaktantami obniżającymi napięcie powierzchniowe.
 Z tego powodu ekstrakt stosowany jest w środkach kosmetycznych,
 ułatwia wnikanie w skórę innych składników preparatów oraz rozpuszczanie tłuszczów, działa zmiękczająco.
 Znajduje zastosowanie jako składnik preparatów służących do zwalczania cellulitu i łagodzących podrażnienia skóry.

Wszystkie części rośliny, a zwłaszcza owoce są trujące dla człowieka.

 

Serdecznie pozdrawiam...spokojnego nowego tygodnia życzę -:))