Miodunka (Pulmonaria)

Miodunka (Pulmonaria) -

 rodzaj roślin należący do rodziny ogórecznikowatych.
 Na świecie występuje 16 gatunków, w Polsce są 4 gatunki dziko rosnące.

  Gatunki występujące w Polsce to nieduże byliny o owłosionych pędach.
Ich kwiaty koloru białego lub niebiesko-purpurowego mają promienistą i lejkowatą koronę z rąbkiem znacznie szerszym od rurki.
 Zalążnia już w czasie kwitnienia jest podzielona na cztery komory, 

z których powstają potem 4 rozłupki.
Szyjka słupka wyrasta w zagłębieniu pomiędzy komorami zalążni.
 Kielich podzielony co najwyżej do połowy. Posiadają elajosom.
(Elajosom - (ciałko tłuszczowe) – obfitujący w tłuszcze i węglowodany wyrostek nasion lub owoców niektórych roślin.
 Stanowi pokarm dla mrówek,

 które przyczyniają się w efekcie do rozprzestrzeniania takich nasion.
Elajosomy, poza pożywnymi tłuszczami i węglowodanami, 

zawierają m.in. witaminy B i C oraz wabiący mrówki kwas rycynolowy).
Gardziel korony bez osklepek,

 zamiast nich posiadają wewnątrz korony 5 łukowatych owłosionych linii.

W Polsce w stanie dzikim występują gatunki:

Miodunka ćma (Pulmonaria obscura)- gatunek pospolity na całym terenie.
Łodyga gęsto owłosiona szczeciniastymi włoskami różnej długości.
Liście obustronnie owłosione włoskami różnej długości, 

z pojedynczymi dłuższymi szczecinkami;
spodnia strona wyraźnie gęściej owłosiona włoskami gruczołowatymi,
ze słabo wyróżniającym się zróżnicowaniem włosków na długi i krótkie.
Blaszka w nasadzie sercowata; bez plam lub z niewyraźnymi;
 ogonek liściowy dłuższy od blaszki, nieoskrzydlony (lub niewyraźnie).
Kwiaty dwubarwne; młode kwiaty są różowoczerwone, starsze czerwonofioletowe.
Siedlisko: Wilgotne lasy liściaste i zarośla.

 Miodunka plamista, m. lekarska (Pulmonaria officinalis) -
gatunek w kraju jest rzadki, występuje głównie w części zachodniej i na Pomorzu.
Łodyga: soczysta, wzniesiona, pojedyncza, lub słabo rozgałęziająca się,

 kanciasta i cała silnie, gruczołowato owłosiona.
 Pod ziemią występuje czarne i silnie rozgałęzione kłącze.
Liście: jajowate i zaostrzone

 liście odziomkowe o szerokości mniej więcej równej ich,
 rozwijają się wczesną wiosną, równocześnie z kwiatami.
Charakterystyczna cechą tego gatunku miodunki jest występowanie

 na górnej stronie wszystkich liści jasnych, srebrzystych plam.
Kwiaty: dwubarwne i różnosłupkowe (heterostylia): 

młode kwiaty czerwone, później stają się fioletowe.
Występowanie: Mniej i bardziej wilgotne lasy liściaste i zarośla.
Uprawiana jest jako roślina ozdobna ze względu na swoje 

dwubarwne kwiaty i plamiste liście.

 Miodunka ćma i Miodunka plamista -

 kwitnie wczesną wiosną – od marca do maja.
 Miodunki  jedne z najpiękniejszych bylin,
 zakwitających i rozwijających liście wczesną wiosną,

 jeszcze przed rozwinięciem liści przez drzewa, pod którymi rośnie.
 Kwiaty  są  miododajne  i zapylane przez błonówki.
Surowiec zielarski: ziele (Herba Pulmonariae) miodunki ćmy,

 oraz miodunki plamistej zawiera:
 saponiny, flawonoidy, kwasy organiczne, śluzy, sole mineralne,

 oraz ok. 2,5% krzemionki.
Działanie : korzystnie wpływa na drogi oddechowe, 

przyspiesza gojenie się uszkodzonej tkanki płuc,
 zwapnienie ognisk gruźliczych, usuwanie wydzielin z górnych dróg oddechowych, pobudza ruchy ich nabłonka rzęskowego.
 Stosuje się ją, przeważnie w mieszance z innymi ziołami, 

jako środek wykrztuśny przy przewlekłym nieżycie oskrzeli
 oraz pomocniczo przy gruźlicy i zapaleniu płuc.
Zbiór i suszenie : zbiera się całe ziele od marca do maja i suszy cienką warstwą.

 Miodunka wąskolistna (Pulmonaria angustifolia) -
Spotykana:Jasne obrzeża lasów, zarośli, polany, miejsca raczej suche, nasłonecznione; preferuje gleby zasadowe i obojętne.
Roślina zielna o wysokości 10 – 35 cm, z krótkim kłączem.
Liście owłosione szczeciniasto i szorstko.
Liście odziomkowe: wąskie, długie, od 5 do 10 razy dłuższe niż szerokie,
 lancetowate, najszersze w połowie długości, zaostrzone,

 z nasadą przechodzącą w długi ogonek.
 Liście łodygowe: mniejsze, siedzące, skrętoległe.
Kwiaty:kwiatostan z początku gęsty, później luźny.

 Kielich rurkowaty, szczeciniasto owłosiony, z pięcioma ząbkami.
 Korona początkowo karminowoczerwone, potem lazurowoniebieskie, 

płytko rozcięta na 5 zaokrąglonych łatek, naga.
Owoc:Jajowata, gładka rozłupka. Nasiona z elajosomem, rozsiewane przez mrówki.
Kwitnie w kwietniu i maju.

 Rośnie na glebach suchych i świeżych, żyznych, o odczynie obojętnym.

 Preferuje półcień. 

 Miodunka miękkowłosa (Pulmonaria mollis) -

 roślina wieloletnia, spotykana rzadko.
Występowanie:głównie na południowym-wschodzie Polski.
 Widne i suche lasy (zwłaszcza dąbrowy), zarośla, okrajki, zbocza.
Łodyga:wzniesiona, silnie lepko owłosiona.
Liście:odziomkowe podługowato-jajowate, łodygowe jajowato-lancetowate.
 Szerokości od 2 – 4 cm, owłosione.
Kwiaty początkowo czerwone, potem niebieskofioletowe.
 W Polsce kwitnie od kwietnia do maja.
 Preferuje gleby zasadowe.

 Miodunka ma kwiaty fioletowe różowe, 

purpurowofioletowe, różowawo-czerwone,
 a nawet niebieskie, zależnie od fazy rozwoju kwiatu i odczynu podłoża.
 Barwnik w kwiecie miodunki zmienia barwę zależnie od kwasowości.

 Miodunka pstra (Pulmonaria saccharata) - 

 gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny ogórecznikowatych.
Pochodzi z Europy.Jest najstarszą uprawianą miodunką o pstrych liściach.
Bylina ta charakteryzuje się krótkim, pełzającym kłączem,

 z którego wyrastają zwarte kępy liści.
 Wiosną tworzy gęste rozety liści odziomkowych, osadzonych na długich ogonkach.
 Blaszki liściowe miodunki są dosyć duże, w zarysie jajowato-lancetowate,

 na końcach zaostrzone, w dotyku lekko szorstkie.
 Górną powierzchnię zielonych liści pokrywają oryginalne, srebrzyste plamki,

 od spodu liście są jasnozielone, owłosione.
 W marcu ze środka rozet wyrastają ulistnione, mięsiste i kanciaste pędy, do 30 cm wysokości, zakończone na szczycie gęstymi kwiatostanami.
 Listki łodygowe, w odróżnieniu od odziomkowych, są siedzące.
 W okresie kwitnienia miodunki, występuje u nich zjawisko heterostylii czyli kwiaty

 są dwubarwne i różnosłupkowe
(młode kwiaty w pąkach są różowe później przebarwiają się na fioletowo

 i ostatecznie na niebiesko).
 Kwiaty stanowią pożytek dla pszczół oraz wielu innych owadów,
 szukających pokarmu po wiosennym przebudzeniu z zimowego odrętwienia.
 Miodunki kwitną nieprzerwanie od marca do maja, 

później zdobią ogród aż do zimy mozaiką nakrapianych liści.
 Z zawiązanych nasion wokół roślin matecznych kiełkują i wyrastają rośliny potomne,
które można łatwo wykopać i wykorzystać do założenia kolejnych, 

wabiących owady rabat.
Zabiegiem odmładzającym i poprawiającym kondycję,

 jest przesadzanie co kilka lat na nowe miejsce.
Miodunka pstra jest dość odporna na mróz, 

jednak młode rośliny posadzone pod koniec lata lub jesienią lepiej jest okryć.
Bylina może być porażana przez mączniaka.

 Według literatury zielarskiej ziele miodunki zawiera dużo rozpuszczalnej krzemionki, garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne i sole mineralne.
 Miodunka jest nazywana płucnikiem lub zielem płucnym ze względu 

na dobry wpływ na płuca.
 Najważniejszym składnikiem jest rozpuszczalna krzemionka,
 która stosowana jest w celu zapobiegania zmianom jakie zachodzą w organizmie

 wraz z wiekiem. 

W przypadku leczenia schorzeń układu oddechowego miodunka wykazuje synergizm z podbiałem, poziewnikiem, przytulią, żywokostem,
 ślazem, prawoślazem, babką płesznik, babką szerokolistną lub wąskolistną, omanem, hyzopem, kopytnikiem, malwą, arcydzięglem,
 anyżem, tymiankiem, cząbrem, mydlnicą, lebiodką i fiołkiem wonnym

 lub trójbarwnym.

Pozdrawiam pięknie, życzę dużo uśmiechu, samych wspaniałych chwil:-)